กาพย์เห่เรือ

เห่ชมเรือกระบวน


โคลง
๏ ปางเสด็จประเวศด้าว		ชลาลัย
ทรงรัตนพิมานชัย		กิ่งแก้ว
พรั่งพร้อมพวกพลไกร		แหนแห่
เรือกระบวนต้นแพร้ว		เพริศพริ้งพายทอง ฯ


ช้าลวะเห่
๏ พระเสด็จโดยแดนชล		ทรงเรือต้นงามเฉิดฉาย
กิ่งแก้วแพร้วพรรณราย		พายอ่อนหยับจับงามงอน
๏ นาวาแน่นเป็นขนัด		ล้วนรูปสัตว์แสนยากร
เรือริ้วทิวธงสลอน		สาครลั่นครั่นครื้นฟอง
๏ เรือครุฑยุดนาคหิ้ว		ลิ่วลอยมาพาผันผยอง
พลพายกรายพายทอง		ร้องโห่เห่โอ้เห่มา
๏ สรมุขมุขสี่ด้าน		เพียงพิมานผ่านเมฆา
ม่านกรองทองรจนา		หลังคาแดงแย่งมังกร
๏ สมรรถชัยไกรกาบแก้ว		แสงแวววับจับสาคร
เรียบเรียงเคียงคู่จร		ดั่งร่อนฟ้ามาแดนดิน
๏ สุวรรณหงส์ทรงพู่ห้อย		งามชดช้อยลอยหลังสินธุ์
เพียงหงส์ทรงพรหมินทร์		ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม
๏ เรือชัยไวว่องวิ่ง		รวดเร็วจริงยิ่งอย่างลม
เสียงเส้าเร้าระดม		ห่มท้ายเยิ่นเดินคู่กัน ฯ


มูลวะเห่
๏ คชสีห์ทีผาดเผ่น		ดูดังเป็นเห็นขบขัน
ราชสีห์ที่ยืนยัน		คั่นสองคู่ดูยิ่งยง
๏ เรือม้าหน้ามุ่งน้ำ		แล่นเฉื่อยฉ่ำลำระหง
เพียงม้าอาชาทรง		องค์พระพายผายผันผยอง
๏ เรือสิงห์วิ่งเผ่นโผน		โจนตามคลื่นฝืนฝ่าฟอง
ดูยิ่งสิงห์ลำพอง		เป็นแถวท่องล่องตามกัน
๏ นาคาหน้าดังเป็น		ดูเขม้นเห็นขบขัน
มังกรถอนพายพัน		ทันแข่งหน้าวาสุกรี
๏ เลียงผาง่าเท้าโผน		เพียงโจนไปในวารี
นาวาหน้าอินทรี		มีปีกเหมือนเลื่อนลอยโพยม
๏ ดนตรีมี่อึงอล		ก้องกาหลพลแห่โหม
โห่ฮึกครึกครื้นโครม		โสมนัสชื่นรื่นเริงพล
๏ กรีธาหมู่นาเวศ		จากนคเรศโดยสาชล
เหิมหื่นชื่นกระมล		ยลมัจฉาสารพันมี ฯ

เห่ชมปลา


โคลง
๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า		คลึงกัน
ถวิลสุดาดวงจันทร์		แจ่มหน้า
มัตสยาย่อมพัวพัน		พิศวาส
ควรฤพรากน้องช้า		ชวดเคล้าคลึงชม ฯ


ช้าลวะเห่
๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า		คิดถึงเจ้าเศร้าอารมณ์
มัตสยายังรู้ชม		สาสมใจไม่พามา
๏ นวลจันทร์เป็นนวลจริง		เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา
คางเบือนเบือนหน้ามา		ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย
๏ เพียนทองงามดั่งทอง		ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย
กระแหแหห่างชาย		ดั่งสายสวาทคลาดจากสม


ทรงแปลง
๏ แก้มช้ำช้ำใครต้อง		อันแก้มน้องช้ำเพราะชม
ปลาทุกทุกข์อกกรม		เหมือนทุกข์พี่ที่จากนาง ฯ

^{ทรงแทรก ๕ บท}


มูลวะเห่
๏ น้ำเงินคือเงินยวง		ขาวพรายช่วงสีสำอาง
ไม่เทียบเปรียบโฉมนาง		งามเรืองเรื่อเนื้อสองสี
๏ ปลากรายว่ายเคียงคู่		เคล้ากันอยู่ดูงามดี
แต่นางห่างเหินพี่		เห็นปลาเคล้าเศร้าใจจร
๏ หางไก่ว่ายแหวกว่าย		หางไก่คล้ายไม่มีหงอน
คิดอนงค์องค์เอวอร		ผมประบ่าอ่าเอี่ยมไร
๏ ปลาสร้อยลอยล่องชล		ว่ายเวียนวนปนกันไป
เหมือนสร้อยทรงทรามวัย		ไม่เห็นเจ้าเศร้าบ่วาย
๏ เนื้ออ่อนอ่อนแต่ชื่อ		เนื้อน้องฤๅอ่อนทั้งกาย
ใครต้องข้องจิตชาย		ไม่วายนึกตรึกตรึงทรวง
๏ ปลาเสือเหลือที่ตา		เลื่อนแหลมกว่าปลาทั้งปวง
เหมือนตาสุดาดวง		ดูแหลมล้ำขำเพราคม
๏ แมลงภู่คู่เคียงว่าย		เห็นคล้ายคล้ายน่าเชยชม
คิดความยามเมื่อสม		สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง
๏ หวีเกศเพศชื่อปลา		คิดสุดาอ่าองค์นาง
หวีเกล้าเจ้าสระสาง		เส้นเกศสลวยรวยกลิ่นหอม
๏ ชะแวงแฝงฝั่งแนบ		ชะวาดแอบแปบปนปลอม
เหมือนพี่แอบแนบถนอม		จอมสวาทนาฏบังอร
๏ พิศดูหมู่มัจฉา		ว่ายแหวกมาในสาคร
คะนึงนุชสุดสายสมร		มาด้วยพี่จะดีใจ ฯ

เห่ชมไม้


โคลง
๏ เรือชายชมมิ่งไม้		มีพรรณ
ริมท่าสาครคันธ์		กลิ่นเกลี้ยง
เพล็ดดอกออกแกมกัน		ชูช่อ
หอมหื่นรื่นรสเพี้ยง		กลิ่นเนื้อนวลนาง ฯ


ช้าลวะเห่
๏ เรือชายชมมิ่งไม้		ริมท่าไสวหลากหลายพรรณ
เพล็ดดอกออกแกมกัน		ส่งกลิ่นเกลี้ยงเพียงกลิ่นสมร
๏ ชมดวงพวงนางแย้ม		บานแสล้มแย้มเกสร
คิดความยามบังอร		แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม
๏ จำปาหนาแน่นเนื่อง		คลี่กลีบเหลืองเรืองอร่าม
คิดคะนึงถึงนงราม		ผิวเหลืองกว่าจำปาทอง
๏ ประยงค์ทรงพวงร้อย		ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง
เหมือนอุบะนวลละออง		เจ้าแขวนไว้ให้เรียมชม
๏ พุดจีบกลีบแสล้ม		พิกุลแกมแซมสุกรม
หอมชวยรวยตามลม		เหมือนกลิ่นน้องต้องติดใจ
๏ สาวหยุดพุทธชาด		บานเกลื่อนกลาดดาษดาไป
นึกน้องกรองมาลัย		วางให้พี่ข้างที่นอน


มูลวะเห่
๏ พิกุลบุนนาคบาน		กลิ่นหอมหวานซ่านขจร
แม้นนุชสุดสายสมร		เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย
๏ เต็งแต้วแก้วกาหลง		บานบุษบงส่งกลิ่นอาย
หอมอยู่ไม่รู้หาย		คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตาตรู
๏ มะลิวัลย์พันจิกจวง		ดอกเป็นพวงร่วงเรณู
หอมมาน่าเอ็นดู		ชูชื่นจิตคิดวนิดา
๏ ลำดวนหวนหอมตรลบ		กลิ่นอายอบสบนาสา
นึกถวิลกลิ่นบุหงา		รำไปเจ้าเศร้าถึงนาง
๏ รวยรินกลิ่นรำเพย		คิดพี่เคยเชยกลิ่นปราง
นั่งแนบแอบเอวบาง		ห่อนแหห่างว่างเว้นวัน
๏ ชมดวงพวงมาลี		ศรีเสาวภาคย์หลากหลายพรรณ
วนิดามาด้วยกัน		จะอ้อนพี่ชี้ชมเชย ฯ

เห่ชมนก


โคลง
๏ รอนรอนสุริยโอ้		อัสดง
เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง		ค่ำแล้ว
รอนรอนจิตจำนง		นุชพี่ เพียงแม่
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยแก้ว		คลับคล้ายเรียมเหลียว ฯ


ช้าลวะเห่
๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน		ทิพากรจะตกต่ำ
สนธยาจะใกล้ค่ำ		คำนึงหน้าเจ้าตาตรู
๏ เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง		นกบินเฉียงไปทั้งหมู่
ตัวเดียวมาพลัดคู่		เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย
๏ เห็นฝูงยูงรำฟ้อน		คิดบังอรร่อนรำกราย
สร้อยทองย่องเยื้องชาย		เหมือนสายสวาทนาดนวยจร
๏ สาลิกามาตามคู่		ชมกันอยู่สู่สมสมร
แต่พี่นี้อาวรณ์		ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ
๏ นางนวลนวลน่ารัก		ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน
แก้วพี่นี้สุดนวล		ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง
๏ นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง		จับไม้เรียงเคียงคู่สอง
เหมือนพี่นี้ประคอง		รับขวัญน้องต้องมือเรา ฯ


มูลวะเห่
๏ ไก่ฟ้ามาตัวเดียว		เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา
เหมือนพรากจากนงเยาว์		เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง
๏ แขกเต้าเคล้าคู่เคียง		เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง
เรียมคะนึงถึงเอวบาง		เคยแนบข้างร้างแรมนาน
๏ ดุเหว่าเจ่าจับร้อง		สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน
ไพเราะเพราะกังวาน		ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย
๏ โนรีสีปานชาด		เหมือนช่างฉลาดวามแต้มลาย
ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย		ห่มตาดพรายกรายกรมา
๏ สัตวาน่าเอ็นดู		คอยหาคู่อยู่เอกา
เหมือนพี่ที่จากมา		ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ
๏ ปักษีมีหลายพรรณ		บ้างชมกันขันเพรียกไพร
ยิ่งฟังวังเวงใจ		ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ

เห่เรื่องกากี


โคลง
๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว		กากี
ปีกกระพือพาศรี		สู่งิ้ว
ฉวยฉาบคาบนาคี		เป็นเหยื่อ
หางกระหวัดรัดหิ้ว		สู่ไม้รังเรียง ฯ


กาพย์
๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว		เจ้างามแพร้วสบสรรพางค์
ปีกปกอกเอวนาง		พลางคลึงเคล้าเต้าจรจรัล
๏ ฉวบฉาบคาบนาคา		เป็นภักษาพาผกผัน
หางกระหวัดรึงรัดพัน		ดั้นเมฆามาสิมพลี
๏ ดลสถานพิมานมาศ		เกลียวกลมสวาทนาฎกากี
เหิมหวลยวลกามี		ปรีดาแนบแอบอิงองค์
๏ เริงรื่นชื่นเชยปราง		พลางคลึงเคล้าเต้าบุษบง
กอดเกื้อเนื้อนวลหง		ปลงสวาทชมสมเสพย์สมร
๏ กากีแน่งน้อยนาฎ		อภิวาทประนมกร
ก้มเกล้ากล่าวชอ้อน		ซอนซบหน้าตาเมียงมัน
๏ ปักษีกรีฑาชม		ภิรมย์เปรมเกษมสันต์
กลมเกลียวเกี่ยวกรพัน		ผันยั่วเย้าเคล้าคลึงชม
๏ สองสุขสองสังวาส		แสนสุดสวาทสองสู่สม
สองสนิทนิทรารมณ์		กลมเกลียวชู้สู่สมสอง
๏ แย้มยิ้มพริ้มพรักตรา		สาภิรมย์สมจิตปอง
แสนสนุกสุขสมพอง		ในห้องแก้วแพรวพรรณราย
๏ ลมพัดกลัดเมฆเกลื่อน		ฟ้าลั่นเลื่อนแลบแสงพราย
วลาหกตกโปรยปราย		สายสินธุ์นองท้องธารา
๏ เหราร่าเริงรื่น		ว่ายเคล้าคลื่นหื่นหรรษา
สองสมกลมกรีฑา		เปนผาสุขทุกนิรันดร์ ฯ

เห่บทสังวาส


โคลง
๏ พี่ชมพี่เชยแล้ว		พลางถาม
เจ้ามิอืออำความ		ไป่พร้อง
เจ้าเอื้อนมิเออขาม		เขินพี่ อยู่ฤา
ผินพักตรมาอย่าข้อง		ขัดแค้นเคืองเลย ฯ


ช้าลวะเห่
๏ พี่ชมพี่เชยพลาง		พี่ถามนางเจ้าไม่อือ
เจ้าเอื้อนอายพี่ฤา		พี่ขอถามความจริงนาง
๏ พิศวงทรงรวยรูป		พลางกอดจูบลูบคอนาง
ฉุดชักสไบบาง		พลางคลึงเคล้าเย้ายวนสม
๏ พิศรูปก็น่ารัก		พิศพักตรก็น่าชม
อ้อนแอ้นอรเอวกลม		ชมชวัญน้องต้องตามชาย
๏ ใครเห็นเป็นขวัญเนตร		ลืมทุกข์เทวษเจตน์จงหมาย
มาดนุชสุดเสมอกาย		บ่วายรักสักนาที ฯ


มูลวะเห่
๏ โหยหวนครวญใคร่นาง		อกเพียงพ่างล้างชีวี
นั่งนอนห่อนฤามี		สิ่งซึ่งสุขทุกเวลา
๏ คิดเคยเชยชมน้อง		ไม่ห่างห้องสองเสน่หา
เป็นสุขทุกเวลา		มาจากได้ให้อาวรณ์
๏ อกเอ๋ยเคยสังวาส		กรรมบำราศคลาศคลาสมร
นับเดือนเลื่อนปีจร		ห่อนเห็นแล้วแก้วตาเรียม
๏ พุ่มพวงดวงดอกฟ้า		ในใต้หล้าหาไหนเทียม
โฉมงามทรามเสงี่ยม		เรียมรักเจ้าเท่าดวงใจ ฯ

เห่ครวญ


โคลง
๏ รอนรอนสุริยคล้อย		สายัณห์
เรื่อยเรื่อยเรื่ยแสงจันทร์		ส่องฟ้า
รอนรอนจิตกระสัน		เสียวสวาท แม่เอย
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยถ้า		ที่นั้นห่อนเห็น ฯ


กาพย์
๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน		สุริยาจรเข้าสายัณห์
เรื่อรองส่องสีจันทร์		ส่งแสงกล้าน่าพิศวง
๏ ริ่วริ่วจันทร์แจ่มฟ้า		เหมือนพักตราหน้านวลผจง
สูงสวยรวยรูปทรง		ส่งสีเจ้าเท่าสีจันทร์
๏ เอวอ่อนชะอ้อนองค์		โฉมอนงค์ทรงสาวสวรรค์
หาไหนไม่เทียมทัน		ขวัญเนตรพี่นี้น่ารัก
๏ ขาวสุดพุดจีบจีน		เจ้ามีสีนพี่มีศักดิ์
ทั้งวังเขาชังนัก		แต่พี่รักเจ้าคนเดียว
๏ นอนนั่งตั้งอาลัย		สายสุดใจไม่แลเหลียว
หวังชมสมกลมเกลียว		ควรฤๅน้องข้องใจเคือง ฯ


ช้าลวะเห่
๏ ขาวสุดพุดซ้อนแซม		เนื้อแอร่มอร่ามเหลือง
โฉมอ่ากว่าทั้งเมือง		หนแห่งใดไม่เหมือนเลย
๏ ได้น้องทองนพมาศ		มาสังวาสพาดชมเชย
ร่วมเรือนเพื่อนพิงเขนย		เคยวิงวอนอ่อนหวานคำ
๏ ฝนตกยกปีกป้อง		ฟ้าร้องต้องเอาตนงำ
ชอกเชื้อเนื้อนวลขำ		อ่อนละมุนอุ่นอกเรียม
๏ รักนุชสุดสายใจ		ต้องหฤทัยไม่เท่าเทียม
ขอต้องน้องอายเหนียม		เกรียมจิตเจ้าเผ้าทุกข์ทน
๏ ฝนตกฝนหากตก		แก้วกับแกอย่าโกรธฝน
ลมพัดรับขวัญบน		แก้วโกมลมานอนเนา
๏ ฝนตกไม่ทั่วฟ้า		เย็นแหล่งหล้าในภูเขา
ไม่เย็นในอกเรา		เพราะเพื่อนเคล้าเจ้าอยู่ไกล ฯ


มูลวะเห่
๏ เรียมร่ำน้ำตาตก		อกร้อนรุ่มดังสุมไฟ
แสนคะนึงถึงสายใจ		เจ้าไกลสวาทนิราศเรียม ฯ


โคลง
๏ เสียงสรวลระรี่นี้		เสียงใด
เสียงนุชพี่ฤๅใคร		ใคร่รู้
เสียงสรวลเสียงทรามวัย		นุชพี่ มาแม่
เสียงบังอรสมรผู้		อื่นนั้นฤๅมี ฯ


มูลวะเห่
๏ เสียงสรวลระรี่นี้		เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร
เสียงสรวลเสียงทรามวัย		สุดสายใจพี่ตามมา
๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง		หอมเรื่อยต้องคลองนาสา
เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา		เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง
๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ		ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง
เสียงปี่มี่ครวญเครง		เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน
๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว		จนไก่แก้วแว่วขันขาน
ม่อยหลับกลับบันดาล		ฝันเห็นน้องต้องติดต
๏ เพรางายวายเสพรส		แสนกำสรดอดโอชา
อิ่มทุกข์อิ่มชลนา		อิ่มโศกาหน้านองชล
๏ เวรามาทันแล้ว		จึงจำแคล้วแก้วโกมล
ให้แค้นแสนสุดทน		ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย
๏ งามทรงวงดั่งวาด		งามมารยาทนาดกรกราย
งานพริ้มยิ้มแย้มพราย		งามคำหวานลานใจถวิล
๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น		กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ
ชายใดในแผ่นดิน		ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ


โคลง
๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า		ถึงเย็น
มาสู่สุขคืนเข็ญ		หม่นไหม้
ชายใดจากสมรเป็น		ทุกข์เท่า เรียมเลย
จากคู่วันเดียวได้		ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ

ก ข ค

“Beyond the education”

CALL US: +66(0)5324-2038